Taleple Bağlılık İlkesi Nedir

Yargıtay 15.Hukuk Dairesi 2021/732 Esas ve 2021/1759 Karar sayılı ilamında “Yargılamaya hâkim olan ilkelerden sayılan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ''Taleple Bağlılık İlkesi'' başlıklı 26. maddesinin birinci fıkrasında; ''Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.'' hükmüne yer verilmiştir. Somut olayda davacı 2016 yılında faaliyet raporunda yapılan usulsüzlüklerin ve kooperatif zararının tespiti ile zararın yönetim kurulu üyelerinden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemenin gerekçesinde bu husustan bahsedilmiş olmasına rağmen taleple ilgili ayrı hüküm kurulmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda mahkemece “taleple bağlılık ilkesi” dikkate alınmaksızın davanın sadece genel kurul karar iptaliyle ilgili usulden reddine karar verilmesi doğru olmamıştır.”şeklinde içtihatta bulunmuştur. 

Yargıtay 14.Hukuk Dairesi 2021/399 Esas ve 2021/2517 Karar sayılı ilamında “Bir davada hâkim tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır. Bu talebin azına karar verilebilmesine rağmen daha fazlasına veya talepten başka bir şeye karar verilemez. Nitekim “Taleple bağlılık ilkesi” başlıklı HMK’nin 26. maddesinde; “Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır, ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir. Hâkimin, tarafların talepleriyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümleri saklıdır.” hükmüne yer verilmiştir.”şeklinde içtihatta bulunmuştur. 

Yargıtay 15.Hukuk Dairesi 2020/3127 Esas ve 2021/309 Karar sayılı ilamında “Sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan 1086 sayılı HUMK'nın 74. maddesi hükmünce Türk Medeni Kanunu ile belli hükümler saklı olmak üzere, hâkim her iki tarafın iddia ve savunmasıyla bağlı olup, talepten fazlasına ve başka bir şeye hükmedemez. Aynı ilke, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı HMK'da da muhafaza edilmiş, 26. maddesinde hâkimin tarafların talep sonuçlarıyla bağlı olduğu, ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremeyeceği, tarafların talebiyle bağlı olmadığına ilişkin kanun hükümlerinin saklı olduğu belirtilmiştir. "Taleple bağlılık ilkesi" emredici nitelikte olduğundan görevi gereği mahkemeler ve temyiz halinde Yargıtay'ca kendiliğinden göz önünde tutulur.”şeklinde içtihatta bulunmuştur. 

Bayar Hukuk Bürosu kurucusu Avukat Hüseyin BAYAR, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 26.maddesinde düzenlenmiş yargılamaya hâkim olan ilkelerden taleple bağlılık ilkesi hakkında Yargıtay Hukuk Dairelerinin emsal kararları ile birlikte kaleme almıştır.