Güncellenme Tarihi: 25 Ekim 2024
Yabancıların Sınır Dışı Edilmesi: Mevzuat ve Hukuki Süreç
Sınır Dışı Kararının Alınması ve Hukuki Dayanak
Birden fazla yabancı için tek kararla sınır dışı işlemi yapılması uluslararası hukuka aykırıdır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 4 numaralı protokolü, vatandaşı olunan ülkeye toplu veya kişisel sınır dışı etmeyi yasaklar. Yabancılar, sınır dışı kararı ile menşe ülkesine, transit bir ülkeye veya üçüncü bir ülkeye gönderilebilir (YUKK m.52/1).
Sınır Dışı Kararının Şartları
Sınır dışı kararı, yazılı ve tebliğ edilmiş olmalıdır; sözlü emirlerle işlem başlatılamaz. Menşe ülke, göç akınlarının kaynağı olan veya yabancının uzun süre kaldığı ülkedir. Gönderileceği ülkede işkence, insanlık dışı muamele veya ırk, din, toplumsal grup gibi sebeplerle tehdit altında olma durumu varsa menşe ülke dışında seçenekler değerlendirilir.
Sınır Dışı Etme Yetkisi ve Süresi
Sınır dışı kararı valilikler tarafından alınır ve kararın en geç 48 saat içinde sonuçlandırılması gerekmektedir (YUKK m.57/1). Süre, yabancının il göç idaresine veya geri gönderme merkezine teslimiyle başlar.
Sınır Dışı Kararının Tebliği ve İtiraz Süreci
Karar, gerekçeleri ile birlikte yabancıya tebliğ edilmelidir. Yakalanan yabancıya, hakları ve suçlamalar derhal anlaşılır bir dilde bildirilmelidir (İHAS m.5/2). Yabancı veya avukatı, sınır dışı kararına karşı 7 gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkeme, başvuruyu 15 gün içinde sonuçlandırır ve bu karar kesindir. Başvuru süresince sınır dışı işlemi durdurulur (YUKK m.53/3).
Etkili Başvuru Hakkı ve Anayasal Güvence
Yabancıların anayasal haklarının ihlali durumunda, yetkili makamlara gecikmeksizin başvurma hakları bulunur. Etkili başvuru hakkı, Anayasa ile güvence altına alınmıştır ve yargılama süresi tamamlanana kadar yabancı sınır dışı edilemez.
