Taşınmaz Alım Hakkı Sözleşmesi

Taşınmaz alım hakkı, hak sahibine taşınmazı sözleşmede kararlaştırılan şartlarla satın alma imkânı verir. 

Tapu kütüğüne şerh verilen alım ve geri alım hakları, şerhde belirtilen süre içinde her malike karşı kullanılabilir.  Şerhle birlikte hak ayni nitelik kazanmamakta fakat eşyaya bağlı hale geldiği için taşınmazı iktisap eden herkese karşı ileri sürülebilmektedir.

Alım hakkı veren sözleşme Tapu Sicil Müdürlüğü tarafından resmi şekilde yapılabilir. Sözleşme içeriğinde taraflar, sözleşmeye konu taşınmaz ve bedele ait net bilgilerin olması yasal zorunluluktur. Alıcı bu sözleşmeyle sahip olduğu hakkı tek taraflı irade beyanı ile kullanabilir. 

Yasal düzenleme sözleşmenin resmi şekilde olmasıdır. Yargıtay, Noterlerin de alım sözleşmesi tanzim edebileceğine yönelik kararlar vermiştir. Bu kararlar çerçevesinde Noterler tarafından da taşınmaz alım hakkına sözleşme düzenlenebileceği kabul edilmektedir.

Alım sözleşmesi ile sahip olduğu hakları kullanmak istediğini taşınmaz malikine ileten taraf taşınmaz malikinin tapuda tescile yanaşmaması halinde tescil talepli dava açabilir. 

Mülkiyetin kazanılmasına esas olacak bir hukukî sebebe dayanarak malikten mülkiyetin kendi adına tescilini istemek hususunda kişisel hakka sahip olan kimse, malikin kaçınması hâlinde hâkimden, mülkiyetin hükmen geçirilmesini isteyebilir. 

Tapu kütüğüne şerh verilen alım ve geri alım hakları, şerhde belirtilen süre içinde her malike karşı kullanılabilir.Şerhin etkisi, her durumda, şerhin verildiği tarihin üzerinden on yıl geçmekle sona erer. On yıllık sürenin geçmesi ile şerh tapu sicil memuru tarafından resen silinir. On yıllık süre geçtikten sonra taraflar yeni bir alım sözleşmesi yaparak bunun yeniden tapuya şerhini talep edebilirler. 

Alım hakkına ilişkin kurulan sözleşme ile sözleşmenin tarafları arasında alacak borç ilişkisi doğar. Bu hakkın tapuya şerhi ise alacak hakkını eşyaya bağlı hale getirir ve üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilmesi imkânı doğar. 

Alım hakkı yasalar gereği aksi sözleşme ile kararlaştırılmamış ise devredilemez. Devredilebilmesine ilişkin olarak taraflar sözleşme yapabilirler. Devre izin vermek maksadı ile yapılacak sözleşmenin resmi şekilde yapılması yasal zorunluluktur.

Alım hakkı ölüm halinde mirasçılara intikal eder. Mirasçılar tüm alacak ve borçları ile birlikte alım hakkına halef olurlar.

Bayar Hukuk Bürosu kurucusu Avukat Hüseyin BAYAR, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre taşınmaz alım hakkı sözleşmesi hakkında kaleme almıştır.