Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınması

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 75 – 77.maddelerinde düzenlenmiştir. 

Bir suça ilişkin delil elde etmek için şüpheli veya sanık üzerinde iç beden muayenesi yapılabilmesine ya da vücuttan kan veya benzeri biyolojik örneklerle saç, tükürük, tırnak gibi örnekler alınabilmesine; Cumhuriyet savcısı veya mağdurun istemiyle ya da re'sen hâkim veya mahkeme, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilebilir. 

Cumhuriyet savcısının kararı, yirmidört saat içinde hâkim veya mahkemenin onayına sunulur. Hâkim veya mahkeme, yirmidört saat içinde kararını verir. Onaylanmayan kararlar hükümsüz kalır ve elde edilen deliller kullanılamaz. 

İç beden muayenesi yapılabilmesi veya vücuttan kan veya benzeri biyolojik örnekler alınabilmesi için müdahalenin, kişinin sağlığına zarar verme tehlikesinin bulunmaması gerekir. 

İç beden muayenesi veya vücuttan kan veya benzeri biyolojik örnekler alınması, ancak tabip veya sağlık mesleği mensubu diğer bir kişi tarafından yapılabilir. 

Cinsel organlar veya anüs bölgesinde yapılan muayene de iç beden muayenesi sayılır.Üst sınırı iki yıldan daha az hapis cezasını gerektiren suçlarda, kişi üzerinde iç beden muayenesi yapılamaz; kişiden kan veya benzeri biyolojik örneklerle saç, tükürük, tırnak gibi örnekler alınamaz. 

Şüpheli veya sanık hakkında iç veya dış beden muayenesi hakkında alınacak hâkim veya mahkeme kararlarına itiraz edilebilir. 

Karayolları Trafik Kanunu gibi özel kanunlardaki alkol muayenesine ve kan örneği alınmasına ilişkin hükümler saklıdır.

Mağdur ve Diğer Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması 

Bir suça ilişkin delil elde etmek amacıyla, mağdurun vücudu üzerinde dış veya iç beden muayenesi yapılabilmesine veya vücudundan kan veya benzeri biyolojik örneklerle saç, tükürük, tırnak gibi örnekler alınabilmesine; sağlığını tehlikeye düşürmemek ve cerrahî bir müdahalede bulunmamak koşuluyla; Cumhuriyet savcısının istemiyle ya da re'sen hâkim veya mahkeme, gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilebilir. 

Cumhuriyet savcısının kararı, yirmidört saat içinde hâkim veya mahkemenin onayına sunulur. Hâkim veya mahkeme, yirmidört saat içinde kararını verir. Onaylanmayan kararlar hükümsüz kalır ve elde edilen deliller kullanılamaz. 

Mağdurun rızasının varlığı halinde, bu işlemlerin yapılabilmesi için savcılık veya hakimden karar alınmasına gerek yoktur.

Çocuğun soy bağının araştırılmasına gerek duyulması halinde; bu araştırmanın yapılabilmesi için de gecikmesinde sakınca bulunan hallerde savcılık ya da hâkim kararı alınması gerekir. 

Tanıklıktan çekinme sebepleri ile muayeneden veya vücuttan örnek alınmasından kaçınılabilir. Kişi kendisini veya yakınlarını suçlayıcı beyanda bulunmaya zorlanmaz ilkesinin neticelerindendir. 

Çocuk ve akıl hastasının çekinmesi konusunda kanunî temsilcisi karar verir. Çocuk veya akıl hastasının, tanıklığın hukukî anlam ve sonuçlarını algılayabilecek durumda olması hâlinde, görüşü de alınır. Kanunî temsilci de şüpheli veya sanık ise bu konuda hâkim tarafından karar verilir. Ancak, bu hâlde elde edilen deliller davanın ileri aşamalarında şüpheli veya sanık olmayan kanunî temsilcinin izni olmadıkça kullanılamaz. 

Mağdur ve diğer kişilerin beden muayenesi ve vücutlarından örnek alınmasına ilişkin verilen hâkim veya mahkeme kararlarına itiraz edilebilir. 

Kadının Muayenesi 

Kadının muayenesi, istemi halinde ve olanaklar elverdiğinde bir kadın hekim tarafından yapılır. 

Kadın hekime ulaşma imkânı yoksa erkek hekim tarafından muayene yapılabilir. 

Bir suça ilişkin delil elde etmek için, şüpheli veya sanık üzerinde dış beden muayenesi Cumhuriyet savcısı ile emrindeki adli kolluk görevlileri veya kovuşturma makamları tarafından yapılabilir. 

Şüpheli veya sanığın iç veya dış beden muayenesi ancak doktorlar tarafından yapılabilir. İç ve dış beden muayenelerinin yapılabilmesinin bir diğer şartı da bu muayene ile şüpheli veya sanığın herhangi bir zarar görmeyecek olmasıdır. Kişilerin zarar görme ihtimali varsa bu tedbire başvurulamaz. 

İç veya dış beden muayenesi tedbiri de ikincil nitelik taşır. Başka bir tedbir uygulanarak sonuç elde edilme durumu varsa o seçenek uygulanır. 

Üst sınırı iki yıldan daha az ceza gerektiren suçlarda şüpheli veya sanık üzerinde iç beden muayenesi yapılması kanun hükmü gereği mümkün değildir. Dış beden muayenesi için bir kısıtlama yoktur. 

Hukuka aykırı yapılmış iç veya dış beden muayenesi ile elde edilmiş örnekler delil mahiyeti taşımaz.

Bayar Hukuk Bürosu kurucusu olan Av. Hüseyin BAYAR tarafından, Ceza Muhakemesi Kanununa göre şüpheli ve sanık hakkında beden muayenesi ve örnek alma ile mağdur ve diğer kişilerin beden muayenesi ve örnek alınması ve son olarak da kadınların muayenesi hakkında kaleme alınmıştır.