Kasten Yangın Çıkarmak Suçu (TCK 170)
Ağırlaştırıcı Sebepler (TCK 170/2)
Suçun cezalarını artıran ağırlaştırıcı sebepler şunlardır:
- Yangının, çevredeki insanlar için ciddi hayati tehlike oluşturması,
- Yangının kamuya ait bir malda meydana gelmesi,
- Yangının ormanlık alanlarda çıkması, zira bu durumda TCK 110/1 hükümleri devreye girer ve ceza ağırlaştırılır.
Hafifletici Sebepler
Kasten yangın çıkarmak suçunda hafifletici sebepler:
- Failin pişmanlık göstermesi ve yangını söndürmeye çalışması,
- Yangının daha fazla yayılmasını engellemesi gibi durumlar hafifletici nedenler arasında sayılabilir.
Ceza İnfaz Kanunu’na Göre Cezanın Uygulanması
Kasten yangın çıkarmak suçunda verilen cezalar, Ceza İnfaz Kanunu hükümlerine göre infaz edilir. Suçun ağırlığına göre failin denetimli serbestlik gibi imkânlardan yararlanma ihtimali sınırlı olabilir.
Şikayete Tabi mi?
Kasten yangın çıkarmak suçu şikayete tabi değildir. Kamu davası, savcılık tarafından resen açılır ve soruşturma başlatılır.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Kapsamında mı?
Yangın çıkarmak suçu genellikle HAGB kapsamına girmez. Ancak, failin sabıkasız olması ve pişmanlık göstermesi durumunda istisnai olarak HAGB kararı verilebilir.
Zaman Aşımı Süresi
Kasten yangın çıkarmak suçunda zaman aşımı süresi 15 yıldır.
Tekerrür
Fail daha önce kasten yangın çıkarmak suçunu işlemişse ve aynı suçu tekrar işlerse, ceza tekerrür hükümleri gereği artırılır.
Etkin Pişmanlık Hükümleri
Fail, yangını söndürmeye yönelik çabalar gösterirse veya mağdurun zararlarını tazmin ederse, etkin pişmanlık hükümleri kapsamında ceza indirimi talep edebilir. Ancak, zarar büyükse indirim sınırlı olabilir.
Tazminat ve Hukuki Sonuçlar
Kasten yangın çıkarma suçu sonucunda mağdurun uğradığı zararlara karşı fail aleyhine tazminat davası açılabilir. Yangından doğan maddi ve manevi zararların giderilmesi mümkündür.
Somut Örnek
Bir kişi, bir apartmanın bodrum katında kasten yangın çıkarır ve yangın, hızla büyüyerek apartmanın diğer katlarına sıçrar. Bu olayda yangın, birçok insanın hayatını tehlikeye atmıştır ve fail 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabilir. Yangın kamu malına zarar vermişse ceza daha da ağırlaştırılabilir.
Yargıtay Kararı
Yargıtay 6. Ceza Dairesi, bir kişinin ormanlık alanda kasten yangın çıkararak çevreye büyük zarar verdiği bir olayda, failin kamu düzenini ve çevre güvenliğini ciddi şekilde tehlikeye soktuğuna hükmetmiş ve cezayı üst sınırdan vermiştir. Kararda, orman yangınlarının sadece mal değil, aynı zamanda ekosistemi de yok eden bir tehlike olduğu vurgulanmıştır.
Hukuki Tavsiyeler
- Yangın mağdurları, olayın hemen ardından itfaiye ve kolluk kuvvetlerine haber vererek yangının söndürülmesini sağlamalı ve yangının çıkış nedeninin tespit edilmesi için delil toplanmasına yardımcı olmalıdır.
- Yangın raporu ve mağduriyetin belgelenmesi, tazminat davası açmak açısından önemlidir. Bu süreçte, yangınla ilgili resmi raporlar, tanık ifadeleri ve fotoğraflar delil olarak sunulabilir.
- Eğer fail, yangın sonucunda maddi zararları tazmin etmek istiyorsa, mağdurla anlaşarak ceza indiriminden faydalanabilir. Ancak, yangının çevreye ve topluma verdiği zarar göz önünde bulundurulduğunda tazminat sürecinin uzun sürebileceği unutulmamalıdır.
Suçun Toplumsal ve Psikolojik Etkileri
Kasten yangın çıkarma suçu, sadece mağdurların malvarlığına değil, aynı zamanda toplumun güvenlik hissine ve çevreye zarar verir. Yangınlar, toplumda büyük endişe yaratır ve mağdurların yaşadıkları travmalar uzun sürebilir. Ayrıca, çevresel tahribatın uzun vadeli etkileri, doğanın ve ekosistemin bozulmasına yol açabilir.