Güncellenme Tarihi: 10 Kasım 2024
Kaçakların Yargılanması: Ceza Muhakemesi Kanununda Kaçak Sanıklar İçin Yasal Süreç ve Tedbirler
Kaçakların Yargılanması
Kaçak, hakkındaki soruşturma veya kovuşturmanın sonuçsuz kalmasını sağlamak amacıyla yurt içinde saklanan veya yabancı ülkede bulunan ve bu nedenle Cumhuriyet savcısı veya mahkeme tarafından kendisine ulaşılamayan kişiye denir.
Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 248. maddesi uyarınca, hakkında belirli suçlardan dolayı soruşturma veya kovuşturma başlatılan şüpheli veya sanığın, usulüne uygun tebligatlara uymaması durumunda zorla getirilme kararı çıkarılır. Eğer bu karar da sonuçsuz kalırsa, savcılık veya mahkeme şu adımları izler:
- Çağrı İlanı: Şüpheli veya sanığın bilinen konutuna asılacak bir ilan ve gazete ilanı yoluyla çağrı yapılır.
- 15 Gün Süre: İlanda sanığa 15 gün içinde mahkemeye gelmesi gerektiği ve aksi durumda Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 248. maddesinde belirtilen tedbirlerin uygulanacağı bildirilir.
- Kaçaklık Kararı: Bu sürenin dolmasından sonra başvurmayan şüpheli veya sanık hakkında kaçaklık kararı verilir.
Kaçak sanık hakkında kovuşturma yapılabilir; ancak sanığın daha önce sorgusu yapılmamışsa mahkumiyet kararı verilemez. Duruşmalarda kaçak sanığın müdafii yoksa, mahkeme barodan bir avukat görevlendirir.
Zorlama Amaçlı Elkoyma ve Teminat Belgesi (Ceza Muhakemesi Kanunu 248. Madde)
Kaçağın Cumhuriyet savcısına başvurmasını veya duruşmaya gelmesini sağlamak amacıyla Türkiye’de bulunan mal varlığı, hak ve alacaklarına orantılı olarak el koyma kararı alınabilir. Bu karar, Cumhuriyet savcısının talebiyle sulh ceza hakimi veya mahkeme tarafından verilir ve gerektiğinde bir kayyım atanır.
El koyma ve kayyım atama aşağıdaki suçlar için uygulanabilir:
- Soykırım ve insanlığa karşı suçlar
- Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti
- Hırsızlık, yağma, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflas
- Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti
- Parada sahtecilik, suç işlemek amacıyla örgüt kurma
- Zimmet, irtikap, rüşvet
- İhaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma
- Devletin güvenliğine, anayasal düzene, devlet sırlarına karşı suçlar
- Silah kaçakçılığı ve bazı özel suçlar (örn. Bankalar Kanunu, Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu)
El koyma kararı, müdafiye bildirilir ve kaçağın yasal yükümlülüğü olan yakınlarının ekonomik mağduriyeti önlenir; el konulan mal varlığından geçim sağlanması için kayyıma izin verilebilir.
Tedbir kararlarının özetinin gazetede ilanına sulh ceza hakimi veya mahkeme karar verebilir. Kaçak yakalandığında veya kendiliğinden teslim olduğunda el koyma kararı kaldırılır.
Kaçağa Verilecek Güvence Belgesi
Kaçak hakkında, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 100. ve sonraki maddeleri gereğince sulh ceza hakimi veya mahkeme tarafından yokluğunda tutuklama kararı verilebilir. Mahkeme, sanığın duruşmaya katılması halinde tutuklanmayacağına dair bir güvence belgesi sunabilir ve bu güvence koşullara bağlanabilir.
Eğer sanık, hapis cezasına mahkum olursa, kaçmaya teşebbüs ederse veya güvence belgesinin koşullarına uymazsa, belge geçersiz hale gelir. Bu kararlara karşı itiraz hakkı bulunur.
Kaçakların yargılanması süreci, adil yargılama ilkesinin korunması ve kamu düzeninin sağlanması için büyük önem taşır. Bayar Hukuk Bürosu olarak, ceza hukukundaki deneyimimizle sanık haklarını koruma ve hukukun üstünlüğünü sağlama ilkesine bağlılığımızla, bu sürecin adalet çerçevesinde yürütülmesine katkı sağlamaktan gurur duyuyoruz.
Not: Bu makale Av. Hüseyin Bayar tarafından yazılmış olup Bayar Hukuk Bürosu'na aittir. İzinsiz kopyalanması ve çoğaltılması yasaktır.
