Paylaş: Haciz İşlemleri Nedir?
Haciz, bir borçlunun, borcunu ödememesi durumunda, alacaklının talebi üzerine borçlunun malvarlığına el konulması işlemidir. Türkiye’de haciz işlemleri, İcra ve İflas Kanunu (İİK) hükümleri çerçevesinde yürütülür. Haciz, icra dairesi tarafından gerçekleştirilir ve borçlunun taşınır, taşınmaz veya haklar gibi varlıkları haczedilerek borcun tahsili sağlanır.
Haczedilebilecek Mallar Nelerdir?
Haciz işlemlerinde, borçlunun malvarlığına el konulurken, hangi malların haczedilebileceği yasalarla belirlenmiştir. Genel olarak borçlunun gelirine ve malvarlığına haciz konulabilir. Haczedilebilecek mallar şunlardır:
Taşınır Mallar:
Araçlar, evdeki eşyalar, banka hesapları gibi taşınır mallar haczedilebilir. Ancak, aile bireylerinin zorunlu ihtiyaçları için kullanılan bazı malların haczedilmesi yasaktır (örneğin, buzdolabı, çamaşır makinesi).
Taşınmaz Mallar:
Borçlunun sahip olduğu gayrimenkuller (ev, arsa, tarla) haczedilebilir.
Gelir ve Maaşlar:
Borçlunun maaşına haciz konulabilir, ancak maaşın tamamı değil, belli bir oranı haczedilir. İcra ve İflas Kanunu’nun 83. maddesi uyarınca, maaşın en fazla 1/4’üne haciz konulabilir.
Banka Hesapları:
Borçlunun banka hesaplarına haciz konulabilir ve hesaptaki para tutarı alacak miktarını karşılayacak şekilde tahsil edilir.
Alacak Hakları:
Borçlunun üçüncü kişilerden olan alacakları da haczedilebilir. Örneğin, bir işçi, işvereninden alacağı maaşı üzerinden haciz işlemi yapılabilir.
Haczedilemeyecek Mallar Nelerdir?
Bazı malvarlıkları, borçlunun yaşamını sürdürebilmesi ve temel ihtiyaçlarının karşılanabilmesi amacıyla haczedilemez. Son yasal düzenlemeler de göz önünde bulundurularak haczedilemeyecek mallar şunlardır:
Zorunlu İhtiyaç Eşyaları:
Borçlunun ve ailesinin yaşamını sürdürebilmesi için zorunlu olan eşyalar haczedilemez. Bu eşyalar arasında buzdolabı, çamaşır makinesi, yatak, yemek masası ve benzeri günlük kullanım eşyaları yer alır.
Sosyal Güvenlik ve Emekli Maaşları:
Emekli maaşları ve sosyal güvenlik gelirleri haczedilemez. Ancak borçlunun bu maaşları bankadaki hesabına yatırılırsa ve maaş haricindeki paralarla karışırsa, banka hesabı haczedilebilir.
Asgari Geçim İçin Gerekli Gelir:
Borçlunun gelirinin, asgari geçim düzeyinde kalacak kısmı haczedilemez. Maaş haczinde de bu ilke geçerlidir; maaşın tamamı değil, sadece bir kısmı haczedilir.
Borçlunun Mesleğini Yürütmesi İçin Gerekli Araçlar:
Borçlunun işini devam ettirebilmesi için gerekli araçlar (örneğin, bir zanaatkarın iş aletleri) haczedilemez.
Eğitim ve Sağlık Giderleri:
Eğitim için gerekli olan kitaplar, araçlar ve sağlık giderlerini karşılayan malvarlıkları haczedilemez.
Son Yasal Güncellemeler
Haciz işlemlerine dair bazı yeni düzenlemeler getirilmiştir. Son yasal düzenlemelerle birlikte, borçluların hakları daha da genişletilmiştir:
Elektronik Haciz (e-Haciz):
Son yıllarda dijitalleşme ile birlikte e-haciz uygulaması yaygınlaşmıştır. Vergi borçları, trafik cezaları ve SGK prim borçları gibi borçlarda elektronik haciz işlemleri yapılmaktadır. Bankalardaki hesaplara elektronik olarak haciz konulabilmektedir.
Sosyal Medya Üzerinden Haciz:
Son düzenlemelerle, borçlunun dijital varlıklarına el konulması da mümkün hale gelebilmektedir. Ancak bu durum, kişisel verilerin korunması kanunları çerçevesinde sıkı denetim altında yürütülmektedir.
Haciz Sırasında Borçlunun Hakları:
Haciz işlemleri sırasında borçluya tanınan haklar genişletilmiştir. Örneğin, borçlu, haciz sırasında icra memurunun yaptığı işlemlere itiraz edebilir ve malların değeri konusunda itirazda bulunabilir.
Haciz Sürecinde İtiraz Hakları
Borçlu, haciz işlemi sırasında veya sonrasında bazı haklarını kullanabilir. Bu haklar arasında, haczedilen malların değeri, malların haczedilmesinin hukuka aykırılığı ve ödeme planları yer alır.
Haczedilen Mallara İtiraz:
Borçlu, haczedilen malların değeri veya haczedilebilecek mallar arasında yer alıp almadığı konusunda icra mahkemesine itirazda bulunabilir.
Ödeme Planı Talebi:
Borçlu, haciz işlemi başlamadan önce ödeme planı sunarak haciz işlemlerini durdurma talebinde bulunabilir. Ödeme planı kabul edilirse, borçlunun malvarlığına haciz işlemi uygulanmaz.
İstihkak Davası:
Haczedilen bir malın borçluya değil de üçüncü bir kişiye ait olduğu iddia edilirse, üçüncü şahıs istihkak davası açarak malın haczini kaldırabilir.
Sonuç
Haciz işlemleri, alacaklının alacağını tahsil etmesi için etkin bir hukuki yöntemdir, ancak borçlunun temel haklarını koruma amacıyla bazı malvarlıkları haczedilemez. Son yasal güncellemelerle birlikte borçlunun hakları daha da genişletilmiş, elektronik haciz gibi yenilikler de hayatımıza girmiştir. Haciz işlemleri sırasında borçluların haklarını bilmesi ve gerektiğinde itiraz etmesi büyük önem taşır.
