Güncellenme Tarihi: 01 Kasım 2024
Moleküler Genetik İnceleme Nedir?
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 78-80. maddelerinde düzenlenen moleküler genetik inceleme, bireylerin kimlik ve soy bağı tespiti gibi amaçlarla biyolojik materyal üzerinde yapılan analiz sürecidir. Bu inceleme, kalıtsal özelliklerin moleküler düzeyde değerlendirilmesini sağlar ve delil toplama sürecinde kullanılır.
Moleküler Genetik İncelemenin Kapsamı
Şüpheli, sanık, mağdur veya diğer kişilerden beden muayenesi ve örnek alma yoluyla elde edilen biyolojik örnekler, yalnızca kimlik tespiti veya soy bağı doğrulama amacıyla kullanılabilir. Bu örneklerin farklı bir amaçla incelenmesi yasaktır. Aynı zamanda, kime ait olduğu belirlenemeyen beden parçaları üzerinde de bu incelemeler yapılabilir.
Hâkim Kararı ve İnceleme Yapılması
Moleküler genetik incelemeler için sadece bir hâkim kararı gereklidir. Bu kararda inceleme yapacak bilirkişi de belirtilir. Bilirkişiler, inceleme yaparken örnek veren kişinin kimlik bilgilerini bilmeden çalışır ve örneklerin yalnızca kişinin sağlığına zarar vermeyecek şekilde alınması zorunludur.
Genetik İnceleme Sonuçlarının Gizliliği ve Saklanması
Genetik inceleme sonuçları, kişisel veri olarak kabul edilir ve yalnızca ilgili dava sürecinde kullanılabilir. Bu veriler, kovuşturma gereği bulunmadığında, itiraz süresinin dolması veya beraat gibi durumlarda, savcının huzurunda yok edilmelidir. Ancak, kişi hakkında mahkûmiyet kararı verilirse, elde edilen genetik veriler arşivlenir.
Oranlılık ve İkincilik İlkeleri
Moleküler genetik inceleme kararları, oranlılık ve ikincillik ilkelerine göre verilir. Eğer başka bir yöntemle sonuç alınabiliyorsa bu yöntem tercih edilir; ancak alternatif bir yol yoksa moleküler genetik incelemeye başvurulur.
Hukuka Aykırı Delillerin Kullanılamaması
Hukuka aykırı olarak yapılan moleküler genetik incelemeler sonucu elde edilen veriler delil olarak kullanılamaz. Bu incelemeler yalnızca yasal çerçevede ve adli makamların denetimi altında yapılmalıdır.
Sonuç ve Özet
Moleküler genetik inceleme, bir suçun aydınlatılması ve kimlik tespiti için önemli bir araçtır. Bu işlemlerde bireyin genetik bilgileri titizlikle korunmalı ve yalnızca ilgili davada kullanılmalıdır.
Bu makale, Av. Hüseyin Bayar tarafından yazılmış olup Bayar Hukuk Bürosu'na aittir. İzinsiz kopyalanamaz.
