Türk Ticaret Kanunu, Türkiye'de kurulabilecek farklı şirket türlerini düzenler. En yaygın şirket türleri arasında anonim şirket (A.Ş.), limited şirket (Ltd. Şti.) ve kollektif şirket bulunmaktadır. Şirket türü, kuruluş süreci ve yönetim yapısında belirleyici rol oynar.
Anonim şirket, sermayesi paylara bölünmüş ve ortaklarının sorumluluğu taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı olan bir şirket türüdür. Anonim şirketler, genellikle büyük ölçekli yatırımlar için tercih edilir ve halka açılma imkânı sunar. Örnek: Bir teknoloji girişimi, büyük çaplı yatırımlar ve halka açılma hedefi doğrultusunda anonim şirket yapısını tercih edebilir.
Limited şirket, sermayesi belirli olan ve ortaklarının sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlı olan bir şirket türüdür. Genellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler tarafından tercih edilir.Örnek: Küçük bir aile işletmesi, sermaye yapısının basitliği ve yönetim kolaylığı nedeniyle limited şirket yapısını seçebilir.
TTK'ya göre, şirket kuruluş işlemleri ticaret siciline kayıt ile başlar. Şirket kuruluşu için gerekli belgeler hazırlanır, şirket sözleşmesi oluşturulur ve noter onayı alınır.Örnek: Bir anonim şirket kurulurken, kuruluş sözleşmesinin noter tasdiki ve ticaret siciline kaydı yapılmalıdır.
Türk Ticaret Kanunu, şirketlerin yönetim organlarının yapısını ve yetkilerini de düzenler. Yönetim kurulu, genel kurul ve müdürler gibi organlar, şirketin yönetiminden sorumludur.
Anonim şirketlerde, yönetim kurulu şirketin en üst yönetim organıdır. Yönetim kurulu üyeleri, şirketin stratejik kararlarını alır ve bu kararların uygulanmasını sağlar.Örnek: Bir anonim şirkette, yönetim kurulu üyeleri şirketin büyüme stratejilerini belirler ve bu stratejilerin uygulanması için gerekli adımları atar.
Limited şirketlerde, şirketin yönetimi müdürler tarafından gerçekleştirilir. Müdürler, şirketin günlük işleyişini yürütür ve şirketi dışarıya karşı temsil eder.Örnek: Bir limited şirketin müdürü, şirket adına sözleşmeler imzalayabilir ve şirketin günlük işlerini yürütebilir.
Anonim ve limited şirketlerde, genel kurul şirketin en yüksek karar organıdır. Genel kurulda alınan kararlar, şirketin önemli stratejik adımlarını belirler ve yönetim kurulu tarafından uygulanır.Örnek: Bir anonim şirketin genel kurulunda, şirketin sermaye artırımı gibi önemli kararlar alınır ve bu kararlar yönetim kurulu tarafından hayata geçirilir.
Türk Ticaret Kanunu, şirketlerin muhasebe ve vergi yükümlülüklerini de düzenler. Şirketler, mali kayıtlarını düzenli olarak tutmalı ve vergi beyannamelerini yasal süreler içinde sunmalıdır.
TTK, şirketlerin ticari faaliyetlerine ilişkin defter tutma zorunluluğunu getirir. Bu defterler, ticaret sicil memurluğunda onaylanmalı ve düzenli olarak güncellenmelidir.Örnek: Bir limited şirket, ticari faaliyetlerine ilişkin tüm mali işlemleri kaydetmek için yevmiye defteri ve envanter defteri gibi yasal defterler tutmalıdır.
Şirketler, faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar üzerinden kurumlar vergisi ödemekle yükümüdür. Ayrıca, KDV gibi diğer vergilerin beyan edilmesi ve ödenmesi gerekmektedir.Örnek: Bir anonim şirket, yıllık gelirinden hesaplanan kurumlar vergisini belirlenen süre içinde ödemek zorundadır.
Şirketler, ticari ticari faaliyetleri sırasında oluşturdukları fikri mülkiyet haklarını koruma altına almak için yasal düzenlemelere uymak zorundadır. Patent, marka ve telif hakları gibi unsurlar, şirketin rekabet avantajını korur.
Şirketler, ticari markalarını Türk Patent ve Marka Kurumu'na tescil ettirerek yasal koruma altına alabilir. Bu, markanın izinsiz kullanımını engeller ve şirketin ticari itibarını korur.Örnek: Bir giyim markası, logosunu ve markasını tescil ettirerek taklit edilmesini engelleyebilir.
Şirketler, geliştirdikleri yeni ürünler ve teknolojiler için patent alarak, bu yeniliklerin izinsiz kullanımını engelleyebilir. Patent koruması, şirketin rekabet gücünü artırır.Örnek: Bir teknoloji şirketi, geliştirdiği yeni bir yazılım için patent alarak, bu yazılımın başka şirketler tarafından kopyalanmasını engelleyebilir.
Şirketler, yasal düzenlemelere tam uyum sağlamak için iç denetim mekanizmaları oluşturmalı ve hukuki danışmanlık almalıdır. Bu, şirketin yasal risklerden korunmasına ve uzun vadede sürdürülebilirliğine katkı sağlar.
Şirketler, faaliyetlerini düzenli olarak denetlemeli ve yasal uyum süreçlerini kontrol etmelidir. Hukuki danışmanlar, şirketlerin yasal sorunlarla karşılaşmadan faaliyetlerini sürdürebilmeleri için gerekli rehberliği sağlar.Örnek: Bir anonim şirket, düzenli olarak iç denetim yaparak, mali işlemlerinin ve ticari faaliyetlerinin yasalara uygunluğunu kontrol eder.
Şirketler, ticari faaliyetler sırasında yaşanan hukuki uyuşmazlıkları çözmek için arabuluculuk gibi alternatif çözüm yollarını kullanabilir. Bu, dava süreçlerinden kaçınarak daha hızlı ve maliyetsiz bir çözüm sağlar.Örnek: Bir ticaret şirketi, tedarikçisi ile yaşadığı ödeme uyuşmazlığını arabuluculuk yoluyla çözerek, uzun süren dava süreçlerinden kaçınabilir.
Türk Ticaret Kanunu, şirketlerin ticari faaliyetlerini düzenleyen kapsamlı bir yasal çerçeve sunar. Şirketlerin kuruluşundan yönetimine, muhasebe süreçlerinden fikri mülkiyet haklarının korunmasına kadar pek çok alanda uyulması gereken düzenlemeler bulunmaktadır. Bu makale, Türk Ticaret Kanunu kapsamında şirketlerin dikkat etmesi gereken temel yasal düzenlemeleri özetleyerek, şirketlerin yasal süreçlere uyum sağlamasına ve uzun vadede başarılı olmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır.