Nitelikli Dolandırıcılık Suçu (TCK 158)

Nitelikli dolandırıcılık suçu, dolandırıcılık suçunun daha ağır ve karmaşık yöntemlerle, mağdurun güvenini kötüye kullanarak ya da belli gruplara veya kişilere yönelik olarak işlenmesi durumunda ortaya çıkar. Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesinde düzenlenmiştir ve temel dolandırıcılık suçuna göre daha ağır cezalar öngörür.

Nitelikli dolandırıcılık suçunun unsurları şunlardır:

• Hileli hareketler: Fail, mağdurun malvarlığını ya da ekonomik çıkarlarını hileli yollarla elde eder.
• Kasıt: Fail, bilerek ve isteyerek mağduru aldatıp onun malvarlığını ele geçirmek amacı taşır.
• Nitelikli haller: Suç, belli bir meslek grubuna yönelik, kamu kurumlarına veya yaşlılar, çocuklar gibi korunmaya muhtaç kişilere karşı işlenmişse nitelikli dolandırıcılık sayılır.

Nitelikli dolandırıcılık suçunun cezaları:

• 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve beş bin güne kadar adli para cezası.
• Eğer suç bir kamu kurumu, banka veya sigorta şirketine karşı işlenmişse, ceza artırılabilir.

Nitelikli dolandırıcılık suçunu ağırlaştıran sebepler şunlardır:

• Kamu kurum ve kuruluşlarına, banka veya sigorta şirketlerine karşı işlenmesi,
• Suçun kişinin içinde bulunduğu zor şartlardan yararlanılarak işlenmesi,
• Suçun dinî inanç ve duyguların istismarı yoluyla işlenmesi,
• Suçun meslek veya sanat icra edilirken işlenmesi.

Hafifletici sebepler şunlar olabilir:

• Failin pişmanlık göstermesi ve mağdura verdiği zararı telafi etmesi.
• Dolandırıcılığın etkisinin sınırlı olması ya da suçun erken aşamada engellenmesi.

Nitelikli dolandırıcılık suçunda verilen cezalar, Ceza İnfaz Kanunu hükümlerine göre infaz edilir. Suçun ağırlığına bağlı olarak failin denetimli serbestlik veya şartlı tahliye imkanlarından yararlanması sınırlandırılabilir.

Nitelikli dolandırıcılık suçu şikayete tabi değildir. Savcılık, suçu öğrendiğinde resen soruşturma başlatır ve kamu davası açılır.

Suçun ağırlığına bağlı olarak, HAGB kararı verilmeyebilir. Ancak mağdurun zararının karşılanması ve failin sabıkasız olması durumunda HAGB kararı verilebilir.

Nitelikli dolandırıcılık suçu için zaman aşımı süresi 15 yıldır.

Eğer fail daha önce nitelikli dolandırıcılık suçu işlemişse ve aynı suçu tekrar işlerse, ceza tekerrür hükümleri gereği artırılır.

Fail, dolandırıcılık sonucunda mağdura verdiği zararları tazmin ederse ve suçu erken aşamada itiraf ederse, etkin pişmanlık hükümleri kapsamında ceza indirimi uygulanabilir.

Mağdur, nitelikli dolandırıcılık suçu nedeniyle uğradığı zararların tazmini için fail hakkında tazminat davası açabilir.

Bir kişi, dini inançları istismar ederek insanları dolandırır ve onları paralarını vermeye ikna eder. Bu durumda, fail nitelikli dolandırıcılık suçu işlemiş olur ve 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve adli para cezası alabilir.

Yargıtay 11. Ceza Dairesi, bir dolandırıcılık davasında, failin mağdurları sahte kimlik ve evraklar kullanarak dolandırması sonucunda en üst sınırdan ceza verilmesine hükmetmiştir. Kararda, dolandırıcılığın planlı ve organize şekilde yapıldığı belirtilmiştir.

• Mağdurlar, nitelikli dolandırıcılık suçuna maruz kaldıklarında, delil toplamalı ve suçu işleyen kişi ya da kurumları yetkililere bildirmelidir. Alınan belgeler, banka dökümleri ve tanık ifadeleri mağduriyetin ispatında önemli rol oynar.
• Eğer dolandırıcılığın banka, sigorta şirketi veya kamu kurumları üzerinden gerçekleştiği düşünülüyorsa, mağdurun bu kurumlar aracılığıyla başvuruda bulunması ve soruşturma sürecini başlatması önemlidir.
• Mağdurlar, tazminat davası açarak dolandırıcılık sonucu kaybettikleri maddi zararın geri alınmasını sağlayabilir. Bu süreçte bir avukattan profesyonel destek almak, mağduriyetin giderilmesi açısından faydalı olacaktır.

Nitelikli dolandırıcılık suçu, mağdurlar üzerinde büyük maddi ve manevi zararlar bırakır. Ayrıca toplumda güvensizlik duygusunu körükler ve ekonomik açıdan zarar verir. Bu tür suçların toplum üzerinde yaygınlaşması, hem mağdurların hem de diğer bireylerin sosyal ve ekonomik yaşamlarını olumsuz etkiler.