İşkence Suçu (TCK 94)

İşkence suçu, bir kişiye insan onuruyla bağdaşmayan, bedensel veya ruhsal açıdan acı veren ya da kişinin algılama yeteneğini zayıflatan bir şekilde eziyet edilmesi durumunda işlenen suçtur. İşkence suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 94. maddesinde düzenlenmiş olup, insan haklarına aykırı ve ciddi bir suç olarak kabul edilir.

İşkence suçunun unsurları şunlardır:

• Failin kamu görevlisi olması: Suçu işleyen kişi kamu görevlisi olmalıdır.
• Kasıtlı olarak eziyet edilmesi: Failin mağdura bedensel veya ruhsal açıdan acı verici fiillerde bulunması.
• Süreklilik arz etmesi: Eylemler süreklilik gösteren bir nitelikte olmalıdır, tek bir acı verici eylem işkence kapsamına girmeyebilir.

İşkence suçu için öngörülen cezalar:

• 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası.
• Eğer suç, mağdurun beden veya ruh sağlığını bozacak şekilde işlenmişse ceza 8 yıldan 15 yıla kadar hapis olarak uygulanır.

İşkence suçunun ağırlaştırıcı sebepleri şunlardır:

• Suçun çocuklara, beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda olanlara, hamilelere veya avukatlara karşı işlenmesi.
• Suçun cinsel yönden taciz içermesi.

İşkence suçu çok ciddi bir insan hakkı ihlali olduğu için, hafifletici sebepler sınırlıdır. Ancak, failin pişmanlık göstermesi veya mağdurun zararlarını tazmin etmesi cezada hafifletici bir unsur olabilir.

İşkence suçunda verilen cezalar, Ceza İnfaz Kanunu hükümlerine göre infaz edilir. Ceza süresine bağlı olarak failin denetimli serbestlik gibi infaz seçeneklerinden yararlanma imkânı sınırlı olabilir.

İşkence suçu şikayete tabi değildir. Savcılık, suçu öğrendiğinde resen soruşturma başlatabilir ve kamu davası açılabilir. Mağdurun şikayetçi olması gerekmez.

İşkence suçu, ağır bir insan hakkı ihlali olarak değerlendirildiğinden HAGB kapsamına girmez. Suçun ciddiyeti ve mağdur üzerindeki etkileri göz önünde bulundurularak hükmün geri bırakılması kararı verilemez.

İşkence suçu için zaman aşımı süresi 15 yıldır. Bu süre içinde suç işlendikten sonra soruşturma açılabilir ve fail hakkında dava açılabilir.

Eğer fail daha önce işkence suçu işlemişse ve tekrar aynı suçu işlerse, ceza tekerrür hükümleri gereği artırılır.

İşkence suçunda etkin pişmanlık hükümleri sınırlı olarak uygulanabilir. Failin mağdura verdiği zararları tazmin etmesi durumunda ceza indirimi yapılabilir, ancak bu suçun ciddiyeti göz önünde bulundurulduğunda indirimin sınırlı olması beklenir.

Mağdur, işkence nedeniyle uğradığı zararın giderilmesi amacıyla fail hakkında tazminat davası açabilir. Ayrıca, ceza davasının yanı sıra mağdurun maddi ve manevi zararlarının karşılanması için devlet aleyhine de dava açılabilir.

Bir kamu görevlisinin, gözaltında tuttuğu bir kişiye sürekli olarak fiziki şiddet uygulaması ve onu aşağılayıcı davranışlarda bulunması işkence suçu kapsamına girer. Fail, 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Eğer bu eylemler mağdurun ruh sağlığını bozmuşsa, ceza 8 yıldan 15 yıla kadar artırılır.

Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin bir kararında, kamu görevlisinin gözaltındaki bir kişiye psikolojik baskı ve fiziki şiddet uyguladığı bir durumda işkence suçu oluşmuştur. Yargıtay, suçun mağdurun beden ve ruh sağlığını bozduğunu belirterek cezayı artırmıştır.

İşkence suçu mağdurları, derhal yetkililere başvurmalı ve mümkünse delilleri (tanıklar, tıbbi raporlar) koruyarak suçun ispatını kolaylaştırmalıdır. Mağdurların alacakları sağlık raporları, işkence sonucunda meydana gelen fiziksel ve ruhsal zararların tespit edilmesinde büyük önem taşır.

İşkence suçu, toplumun temel insan haklarına olan inancını zedeler ve mağdurlar üzerinde kalıcı psikolojik travmalara yol açar. Devletin işkence suçlarını önlemesi ve mağdurların haklarını koruması, toplumsal barış ve güvenin sağlanması açısından önemlidir.