Ceza Hukuku, suç olarak tanımlanan eylemleri ve bu eylemleri gerçekleştiren kişilere uygulanacak cezaları belirleyen bir hukuk dalıdır. Türkiye'de ceza hukuku, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) ile düzenlenmiştir. TCK, genel olarak suçların tanımlarını, ceza türlerini ve cezanın nasıl uygulanacağını belirler.
Türk Ceza Kanunu, suçları genel olarak iki ana kategoriye ayırır: Mala Karşı Suçlar ve Kişilere Karşı Suçlar. Her bir kategori altında farklı suç türleri tanımlanmıştır.
- Mala Karşı Suçlar: Hırsızlık, dolandırıcılık, mala zarar verme gibi suçlar bu kategoriye girer. Örneğin, bir kişinin bir başkasının malını çalması hırsızlık suçunu oluşturur ve bu durum TCK'da düzenlenmiştir.
- Kişilere Karşı Suçlar: Cinayet, yaralama, tehdit gibi suçlar kişilere karşı işlenen suçlardır. Örneğin, bir kişiye fiziksel zarar vermek, yaralama suçunu oluşturur ve bu durumda fail ceza alabilir.
Örnek: Bir kişinin bir başkasını öldürmesi, Türk Ceza Kanunu'nun 81.maddesi uyarınca kasten öldürme suçunu oluşturur ve bu suçun cezası müebbet hapis cezasıdır.
Türkiye'de ceza hukuku kapsamında uygulanan cezalar, suçun ağırlığına ve suçun niteliğine göre değişiklik gösterir. Başlıca cezalandırma yöntemleri şunlardır:
- Hapis Cezası: Suçun niteliğine göre belirlenen süre boyunca kişinin özgürlüğünden yoksun bırakılmasıdır. Ağır suçlar için müebbet hapis cezası uygulanabilir.
- Adli Para Cezası: Suç işleyen kişinin belirli bir miktar para ödemesi gereken ceza türüdür. Bu ceza, genellikle hafif suçlar için uygulanır.
- Adli Kontrol: Hapis cezası yerine, kişiye özgürlüğünü kısıtlayıcı belirli şartlar getirilir. Bu şartlar arasında belirli bir bölgede ikamet etme zorunluluğu, belli zamanlarda karakola imza verme gibi yükümlülükler yer alır.
Örnek: Bir kişi, işlediği bir suçtan ötürü 2 sene altı hapis cezasına çarptırılabilir, ancak cezası adli kontrolle ertelenebilir ve kişinin belirli süre boyunca karakola imza verme yükümlülüğü getirilebilir. Ceza hukuku, adaletin sağlanması ve suçun önlenmesi amacıyla belirli ilkelere dayanır. Bu ilkeler, ceza hukukunun uygulanmasında yol gösterici niteliğe sahiptir:
- Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz (Nullum crimen, nulla poena sine lege): Bir kişinin cezalandırılabilmesi için işlediği eylemin kanunlarda açıkça suç olarak tanımlanmış olması gerekir.
- Suçta ve Cezada Orantılılık: Verilen ceza, işlenen suçun ağırlığı ile orantılı olmalıdır. Bu ilke, adaletin sağlanmasında temel bir rol oynar.
- Masumiyet Karinesi: Suçlanan kişinin suçu ispatlanana kadar masum kabul edilmesi gerektiği ilkesidir. Bu, ceza hukukunun temel ilkelerinden biridir.
